Op 25 mei 2024 vond het allereerste Funderingsfestival plaats in Hoorn. Het bezoekersaantal had wat betreft de organisatie hoger mogen zijn, maar gelukkig kwamen er toch diverse liefhebbers van het mooie funderingsvak op bezoek.

Door het plaatsen van verhalen uit het verleden, blikken we terug naar de historie van de funderingswereld en de evolutie van de diverse technieken . En door persoonlijke verhalen krijgen we een inkijk in het arbeidsverleden van een oud-medewerker. Uiteindelijk hebben die mensen de funderingswereld verrijkt en waren onderdeel van de ontwikkelingen binnen de branche.

Ditmaal gaat het verhaal over de heer Cees Captein, geboren in 1932 te  Scheveningen.  Hij bezocht het Funderingsfestival - ondanks zijn hoge leeftijd - maar liefst 2 maal op dezelfde dag.

Hoe kwam hij zo op het Funderingsfestival terecht? Op zijn tablet had Cees gezien dat er een bijeenkomst was met de naam Funderingsfestival en dat zijn vakbond Het Zwarte Corps (HZC) hier aanwezig zou zijn. Ook hoopte hij bij het Funderingsfestival grote machines te bekijken. En misschien dat hij nog een bekende oud-collega tegen zou komen. Dat laatste was helaas niet het geval. Wel is hij bij de stand van HZC geweest en heeft daar nog een praatje kunnen maken. Cees is al lid van zijn vakbond HZC sinds zijn 17^e !

Naderhand is contact met hem gezocht en hieronder volgt zijn GWW-levensloop in vogelvlucht.

De vader van Cees was een Scheveningse kustvisser, die op garnaal en platvis viste. Ook Cees moest naar zee om - nog voor de oorlog - het vissersvak te leren van zijn vader. Maar wat was het geval? Hij kon niet tegen het varen en werd keer op keer zeeziek. Elke reis weer.  Totdat zijn moeder tegen zijn vader zei: “Onze Cees is niet geschikt voor de visserij”. Een grappig detail is dat Cees op latere leeftijd in dienst wilde bij de genie. Maar dat lukte hem niet. Hij werd bij de marine ingedeeld en dat had niet zijn persoonlijke voorkeur…

In Scheveningen was een aannemer en hier ging Cees na zijn vissersavontuur aan de slag. Al snel werd duidelijk dat Cees zijn toekomst op de wal lag. Hij begon als smeerjongen, was 16 jaar oud en ging direct in de kost.  

De plaatselijke aannemer, Firma de Haan uit Scheveningen, startte eertijds met diverse activiteiten in de grond, weg en waterbouw; in het kort GWW genoemd. Na de oorlog was er veel Amerikaans materieel achtergebleven en dit kocht firma de Haan vanuit de dump. En hiermee ging de firma aan de slag. Wat deden zij zoal? Remmingwerk herstellen. Graafwerkzaamheden. Werken met de heibak, welke bestond uit een driepoot met valblok. De heikar reed op 4 stalen wielen en had 1 lier met een hendel hieraan. De hendel werd, hoe kon het anders, bediend door een hendelman.  Ook maakte de dragline pompputten. Een valblok en een trilblok omhoog en omlaag om stalen damwanden in te trillen. Met je vrije voet bediende je de rem. En in de schaft moest je de machine smeren en olie tanken.

Hoe werd het werk gedaan met de draglinekraan? De machinist slingerde de bak van zich af en zo werd de bak over de bodem naar je toe getrokken en raakte daardoor vol geschraapt. De omhoog gehaalde lading werd van binnen naar buiten versleept; oftewel dragline nummer 1 haalde de lading in zijn bak omhoog en slingerde die volle bak naar de buitenkant van de uit te graven oppervlakte. En daarna ging de volgende dragline aan het werk: oppakken geloste lading en doorslingeren naar de volgende hoop aan de rechterkant van die dragline. Deze werkmethode ging door totdat uiteindelijk de lading in de laadbak van de vrachtwagen werd gelost. En daarna reed de vrachtwagenchauffeur de lading naar de opslagplek. Het was onmogelijk om met de dragline de grond over grotere afstanden te verplaatsen (de giek bleef hetzelfde en er kon niet worden op- en/of afgetopt) vandaar deze materieel- intensieve werkmethode.

Cees behaalde zijn Machinisten diploma in 1962. Hoe ging dat? Je behaalde allereerst een voorlopig diploma.  Dat ging over het theoretische deel. Daarna kwamen de examinatoren op je werk naar de kranen kijken en liet je zien wat je aan het doen was. Als dat goed was, dan kreeg je je diploma “ machinist”. De PBNA/Soma doceerde eertijds de theorie.

Cees heeft o.a. bij de Vries en van de Wiel (nu een onderdeel van Deme) gewerkt. Er was veel werk in  de ruilverkaveling en dijkversterking. Zo leverde de natuurramp in Zeeland, de watersnoodramp in 1953,  ontzettend veel herstelwerk op.

Later was er op Texel veel werk in de GWW en dat bleef heel lang de werklocatie van Cees. En zo gaf hij aan : “wanneer je de opzichters mee had, liep  het werk goed”. Texel is een mooie periode voor hem en zijn gezin geweest. Hij heeft zo’n 2 ½ jaar met zijn gezin in een pipowagen gewoond. Het mag opgemerkt worden dat de arbeidsvoorwaarden anders waren dan nu: toen zijn vrouw beviel van hun kind  op de zaterdag, mocht vader Cees aangifte doen op de daarop volgende maandagmorgen voor 10 uur ! En daarna weer aan de arbeid.

De term Line of Fire is niet de bewoording van die tijd. Maar het gevaar werd toen we erkend. Vroeger werd er gezegd dat je in het valbereik stond. En daarom moest je altijd goed op elkaar letten. En er is nimmer iets gebeurd in de loopbaan van Cees. Gelukkig.   

Op een gegeven moment mocht er niet meer met de dragline geheid worden.  En na de komst van de hydraulische kraan? Daar kon de dragline absoluut niet tegenop.

Cees is 55 jaar, wanneer hij na 40 jaar dienstverband met pensioen gaat. Hij geniet met volle teugen van zijn VUT.

Na het gesprek met Cees is het ook duidelijk dat “vroeger” veel dingen anders waren. In onderstaande tabel staan een aantal van deze verschillen opgesomd !

Vroeger Algemeen                                                                                              Nu algemeen

16 jaar werken en gelijk in de kost                                                                18 jaar; dan mag je pas zelfstandig werken

Loon per week-op loonzakje staan je uren, overuren, reistijd           Loonbrief digitaal, 1 x maand (of 4-weken)

Materieel samengevoegd vanuit de dump                                                 Materieel CE gekeurd

Veel toeslagen, maar pensioen in de bouw werd laat ingevoerd     Pensioenopbouw v.a. je 25^e, minder toeslagen, wel CAO

2 uur om geboorte kind aan te geven                                                           Papadag, Vaderschapsverlof

Olie verversen? Gat graven, uit laten lekken en gat dicht gooien     Olie opvangen en verantwoord afvoeren

Vriezend weer? Diesel over rupsen gooien tegen bevriezen               Tsja….

Met hele gezin in pipowagen op werk                                                           Vader in de kost, gezin thuis

Onderling veel verbondenheid: bijeenkomsten druk bezocht           Minder betrokkenheid; meer op jezelf gericht

Machinisten diploma gericht op de techniek                                            TCVT certificaat gericht op veilig hijsen